Nejjoarskooken

Lessn röp mie mien Süster ut Messingen in ‘t Emsland an un fröch: „Sech äs, Marlis, wat fallt die dann to Nejjoarskooken as immateriellet Kulturerbe in?“ Nejjoarskooken as Kulturerbe – heel lecker. Nejjoarskooken immateriell – na, ick weet nich.

Bie us giff dat Nejjoarskooken immer materiell to etten. Un dat al füste vöör ’n Advent. Wie möcht de efach to gerne. Aber nich mehr noh den 1. Advent. Dann mak wie Pause dormit. De gifft  dann ers weer  an ’n Dach noh Wiehachten. Dann heff nämlich use Paul Geburtsdach – un wat kann et noh Wiehnachten noch Leckeret to etten geben? Richtich – Nejjoarskooken mit Schlachsahne. Wie doot dat schon siet achtän Joar so un leevt dor gut mit.

Ick heb, as ik ut ‘t Emsland wech trocken bin, von min Süster en egenet

Nejjoarskookeniesen geschenkt kreegen. Von de blanke Sorte mit den schwatten

Knoop, tweedusender Riege, de doot et am besten. Vör ’n paar Joar heb ik von miene Schwiegermutter Mia ut Münster dat Nejjoarskookeniesen ervt. Ehrt was van 1952, se har dat to ehre Hochtiet geschenkt kreegen. Van de blanke Sorte, mit den schwatten Knoop, dat döt noch immer. To Huse in ’t Emsland bruckt min Süster dat van use Mama, de dat van Oma overnommen heff. Dat is van de blanke Sorte. Schon as wie noch Kinner wörn, hew wie, wenn ‘t an ‘t Nejjoarskookenbacken gönk, bi de Nohbars en Iesen untleehnt. Dat was ok van de blanke … un wett ok noch immer bruckt.

Dat Rezept, noh dat bie us Nejjoarskooken backt wert, heb ick van use Mama. Dat stäht in ‘t Kockbook „Die Führung der bürgerlichen und feinen Küche“ van Mathilde Braun. Dat is dat Kockbook van de Hildegardisschoole in Münster, un door noh hebt de Wichter, de bie de Nonnen Köcke lernt hebt, ok kocken lernt. Dat Book griff, so schient mie, over dat Münsterland un dat Emsland rut, den Ton an, wu in ’n Nordwesten kockt wett. Aber in Münster is man ja vornehm, dor hett dat nich efak „Nejjoarskooken“ oder dat up Hochdütsch. Nee, dor heff at nen heel annern Namen. Eiserkuchen heet de dor. As Kind konn ick dat Rezept in ‘t Book noit finnen. Dörvör stoht dor dann aber twee Rezepte in. Ick nemm immer dat mit Kandiszucker. De bint krosser un mött in ne dichte Büsse, dormit se nich week wert. Angeblich holt de sück ok länger, aber wenn ick in miene Nejjoarskookenbüsse kieke, is de doch immer meest lööch.

Un dat Rezept gäht so:

250 g Kansizucker in

1/4 l kockend Water uplösen.

Wenn dat koold is, dat in

125 g sahnig geröhrte Botter gäten,

1 Msp. Zimt,

Zitronenschelle, 1 Eetl. Rosenwater mit inröhren.

Dann noch

1 Ei un 1 Eigelb un

250 g fien gesiebtet Mell unnerröhren.

Wenn den Deech to dick is, noch en betken Water drangääten. Dat reekt för etwa twintich Stück.

Allehr wött dat Nejjoarskookeniesen mit ne Speckschworte inreven, dormit den Deech nich kleben soll. Ick loot dat gewährn, gäht nämlich ok ohne, de Botter is fett nooch. As Kind droff man de Nejjoarskooken ers bloß stapeln, later dann ok uprullen. Bi us in son ’ne moje Tüte, dat dor gut Sahne inpasst. Aber drock, de Kooken wert schnell faste. As jung Wicht droff man dann denn Deech in ’t Iesen doon un den ferrigen rutnemmen. Use Anne backt füsste alleene Nejjoarskooken. „Pass up, dat du die nich de Finger verbrennst.“ Nee, dat lööt man sück aber nich anmerken, dat göng ja tegen de Ehre! Use Papa hef mol irgendwo van eenen Wiehnachtstmarkt ne kleene Holtgoobel un son ’nen Holtkegel mitbracht. Dormit kann man den Kooken vull better ut dat Nejjoarskookeniesen kriegen un uprullen.

Up ’e Köttringe in Messingen goht de Kinner Nejjoahr los un dot „dat neje Joar afwinnen“. Allehr heb wie Kinner dat unner us regelt. De Grooten nömmen de Lüttken an ‘e Hand, drögen ok mol de Taschken, wüssen den Wech un wat man doon moss. Man gäht von Hus to Hus, schlick sück an un rop „Glücks Nejjoar!“ (Hochdütsch:

Glückseliges neues Jahr) Dann bint de Löh natürlich heel overrascht: „Nee, Kinner, dat ih us dat nejje Joahr afwunnen hebt! Dor har ick ja gar nich up reckt! Na, dor kriech ih aber ok wat för.“ Un dann hebt de Kinner, de alle gut vörut dachte hebt, nen Bühl of ne Taschke bie. Dor griff et dann wat in. Vandage is dat oft Schoklade. Allehr wassen dat ’n Appel (o.k.) off ne Appelsine (better) off ne Beere (na ja), dann Nötte (bint alle lecker) un dann Bömskes. Lecker wöörn Toffee, Minze mit Schokladenfüllung off

Karamellboms. Normale mit Geschmack göngen ok un wenn ‘t schlimm kömp, gaff et Eukalyptusboms. Aber gar nich göngen Boms mit Tomatensaftfüllung. Un dann immer een off twee Nejjoarskooken. Alleen wu de Nohberfrauen de in den Bühl lechten, dat seech doch alles. De bückten sück runner un lechten den Kooken sachte booben up, dat ok joh nicks kapott gönk. Kiene löt dat fine Gebäck man bloß rinplumsen. Un trotzdem, de Kooken heel noh Huse henn to kriegen, was een Kunststück. Mehrere Kilometer, negen Hüser – un immer dat nejje Joar afwunnen, also gaff dat ok immer wat för de Taschke. Ja, dann lich doch ok wat unnen. Ok mol ’n Nejjoarskooken. Un tegen negen rullende Appeln hebbt de sowieso kiene Chance. Dann läver forts upetten ….

Poschken 2019

Marlis Kottebernds